Հայոց լեզու
81. Ուշադրություն դարձրո՛ւ Ա ե Բ խմբերի բառերի կազմությանը. փորձի´ր բացատել տարբերությունը:
Ա. Մարդ, տեր, սիրտ, կապույտ, արքա, ծաղիկ, կատու, բարի:
Բ. Մարդասեր, Տիրամայր, սրտատրոփ, կապտավուն, արքայական, ծաղկել, կատվազգի, բարերար:
Նռանք տառբերվում են որ Ա-յում պառզ բառեր են, իսկ Բ-ում բարդ
82. Տրված բառերը բաժանի´ր երկու խմբի (տե´ս 81-րդ վարժությունը):
Ուրախություն, նկար, գլուխ, փետրագնդակ, հինգ, ուրախ, նորություն, փետուր, շյուղ, երկմտություն,շաբաթական, գրպան, քաղաք, օրացույց, գլխակորույս, անուն:
Ա․ նկար, գլուխ, հինգ, ուրախ, փետուր, շյուղ, գրպան, քաղաք, անուն։
Բ․ Ուրախություն, փետրագնդակ, նորություն, երկմտություն,շաբաթական օրացույց, գլխակորույս։
83. Ի՛նքդ անվանիր 81-րդ վարժության բառերի շարքերը (ընդհանուր անուններ գտի´ր բառաշարքի համար) և տրված նախադասությունները լրացրո´ւ:
Ա խմբում պարզ բառեր են, որովհետև :
Բ խմբում բարդ բառեր են, որովհետև կազմվածմեն մի քանի վանկերից:
84. Ուշադրությո´ւն դարձրու բառերին և պարզի´ր, թե ի՞նչ է նշանակում բաղ:
Բաղադրել — կցել, կից դնել:
Բաղադրյալ — միասին, կից դրված:
Բաղաձայն — հնչյուն, որ կցվում է, միանում է ձայնավորներին:
Բաղդատել — համեմատել (իրար կողքի դնել):
Բաղկանալ — մասերից կազմված լինել:
նաշանակում է , միասին, կից, մասերից կազմված լինել
85. Պարզ և բաղադրյալ բառերը տեղադրի´ր տրված նախադասությունների մեջ և նախադասությունները լրացո´ւ:
Այն բառերը, որոնց մեջ հնարավոր չէ առանձնացնել բառ կազմող իմաստակիր մասեր, պարզ բառեր են. օրինակ՝ ծով, նկար, փիզ:
Այն բառերը, որոնք հնարավոր է բաժանել բառ կազմող իմաստակիր մասերի, բարդ բառեր են. օրինակ՝ հեռախոս — հեռ + ա + խոս, բարկություն — բարկ + ություն, գեղեցկ, + ություն:
86. Տրված բառերի րնդհանուր մասերը գտի՛ր, դրանց ուղիղ ձևերը գրի´ր և տրված բառերը բացատրի´ր:
Օրինակ՝
բարեսիրտ, բարեկամ, բարեսեր, բարետես: — Բարի:
Բարեսիրտ — բարի սիրտ ունեցող:
Բարեկամ — բարին կամեցող:
Բարեսեր — բարին (բարի բան) սիրող:
Բարետես — բարի (գեղեցիկ) տեսք ունեցող:
ա) Կտցաձև, կտցահարել, կտցաչափ:
Կտցաձև-Կտուցի ձև ունեցող
կտցահար-Կտուցով խփող՝ հարվածող
կտցաչափ-Թռչունի կտուցի չափ
բ) Ուղղագրություն, ուղղագիծ, ուղղամիտ, ուղղություն:
Ուղղագրություն-Ուղղագրական համակարգ՝ սիստեմ
ուղղագիծ — Ուղիղ գիծ կազմող՝ ձևացնող
ուղղամիտ — Ուղիղ՝ ճիշտ մտածող
ուղղություն — Նա… դեռ ոչինչ չի արել ապահարզանի ուղղությամբ (Գ. Մարկով)
գ) Ուղեկից, ուղևոր, ուղեմոլոր, ուղևորվել:
Ուղեկից — Մեկի ուղևորության ընկեր
ուղևոր — Առհասարակ՝ ճանապարհորդ
ուղեմոլոր — Ճիշտ ուղուց՝ ընթացքից շեղված
ուղևորվել — ճանապարհ ընկնել
87. Պարզի´ր, թե Ա և Բ բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված: Այդ բառախմբերը լրացրո´ւ:
Ա. Ջրառատ, ջրային, ջրկիր, ջրվեժ, հողագործ, հողեղեն, հողոտ, անհող, անհավես:
Բ. Ջուր, հող, ան:
88. Արմատ բառի քեզ հայտնի իմաստը (կամ իմաստները) գրի´ր: Փորձի´ր բացատրել, թե իեչո՞ւ Է անաստղ, աստղային, աստղիկ, աստղոտ բառերի աստղ մասը համարվում արմատ:
89. Բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր: Արմատներն ինչո՞վ են միանում:
Մարդամոտ, լուսամուտ, ծնողասեր, գորգագործ, փառատոն:
մարդ+ա+մոտ, լուս+ա+մուտ, ծն+ող+ա+սեր, գորգ+ա+գործ, փառ+ա+տոն: Արմատները միանում են ա հոդակապով։
90. Տրված արմատներով բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր:
Սառն (սառ), միտ (մտ), մուր (մր):
միտ (մտ), մտամոլոր, մտազբաղ, մտահոգ, մուր (մր) մրոտ:
